ఉగాది రోజు ప్రత్యేకంగా ఏ దైవాన్ని ఆరాధించరు, ఎందుకంటే….
ప్రళయం తర్వాత తిరిగి సృష్టి ప్రారంభించే సమయాన్ని బ్రహ్మకల్పం అంటారు. ఇలా ప్రతి కల్పంలోనూ మొదటవచ్చే యుగాదిని యుగానికి ఆదిగానూ, ప్రారంభాన్ని ఉగాదిగానూ వ్యవహరిస్తారు. జీవులకు ఈ చైతన్యాన్ని ఉగాది శోభ అందజేస్తుంది. ఉగాది వేళ ఘడియలు, గంటలు, రోజులు, వారాలు, పక్షాలు, నెలలు, రుతువులు, ప్రాణులు కాలస్వరూపమైన ఏడాదిలో నివసిస్తుంటాయి. శతాయు వజ్రదేహాయ సర్వసంపత్కరాయచ, సర్వారిష్ట వినాశాయనింకం దళబక్షణం అనే ఈ శ్లోకాన్ని ప్రత్యేకంగా చదివి పచ్చడి తీసుకోవాలి. వందేళ్లపాటు వజ్రదేహంతో ఎలాంటి కష్టాలు లేకుండా జీవించాలని కోరుకోవడం దీని అర్థం.
ఉగాది రోజున దేవునికి సమర్పించాల్సిన నైవేద్యంలో పానకం, వడపప్పు ముఖ్యమైనవి. ఉగాదితో వేసవి కాలం ప్రారంభమవుతుంది. కాబట్టి వేసవిలో సూర్యుడు నుంచి వెలువడే అధిక ఉష్ణోగ్రత, వేడిని తట్టుకోడానికి పానకం లాంటి ద్రవపదార్థాల అవసరాన్ని ఇది గుర్తు చేస్తుంది. పెసరపప్పును వడపప్పులో వాడతారు. ఇది శరీరానికి చల్లదనాన్ని ఇచ్చి వేసవిలో అవస్థల నుంచి ఉపశమనం కలిగిస్తుంది.
చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నాడే కలియుగం ప్రారంభమైంది. త్రేతాయుగంలో ఉగాది రోజే శ్రీరాముడికి పట్టాభిషేకం జరిగింది. ఈ రోజే శ్రీమహావిష్ణువు మత్స్యావతారంలో సోమకాసురుని సంహరించి వేదాలను బ్రహ్మకు అప్పగించినట్లు పురాణాల్లో తెలిపారు. విక్రమార్కుడు, శాలివాహన చక్రవర్తి ఉగాది రోజునే సింహాసనాన్ని అధిష్ఠించారు.
హిందూ సంప్రదాయంలో మన పండుగలు ఒక ప్రత్యేక దైవరాధనతో జరుపుకోవడం మన ఆచారం. కానీ ఉగాది నాడు ప్రత్యేకంగా ఏ దైవాన్ని ఆరాధించరు. ఇది కేవలం కాలాన్ని ఆరాధించే పండుగ. ఇందులోనూ అంతర్లీనంగా దైవచింతన ఉంది. కాలః కాలయతా మహం అన్నాడు కృష్ణభగవానుడు. కంటికి కనిపించని ఆ కాలం యొక్క స్వరూపాన్ని నేనే అంటాడు గీతాచార్యుడు. అందుకే ఉగాది రోజున విష్ణు సంకీర్తనం, విష్ణు సహస్రనామ పారాయణ చేయడం శుభప్రదం.